NHỚ CÁ ĐỐI “THÁNG GIÊNG CÁ NIÊN THÁNG CHẠP”

Nói về câu ca “Cá đối tháng Giêng, cá niên tháng Chạp,” tôi nhớ về quê hương An Hòa, nơi mà cửa biển mở ra để sông Trường Giang chảy ra biển. Vào những ngày gần Tết, cửa biển này thường xuất hiện rất nhiều cá đối. Cha tôi cùng các ngư dân ở các xã Tam Giang, Tam Hòa, Tam Hải (H. Núi Thành, T. Quảng Nam), rộn ràng mang theo lưới, dong thuyền hay ghe ra cửa sông để đánh bắt cá đối.
Với 15 năm kinh nghiệm làm ngư dân, cha tôi chia sẻ rằng cửa sông này là điểm hợp lưu của sông Trường Giang và sông An Tân trước khi chúng đổ vào biển Đông. An Hòa trở thành nơi kết hợp giữa nước ngọt và nước mặn, tạo ra nước lợ, thuận lợi cho nhiều loại thủy sản sống.
Mỗi khi có lũ mưa đổ ra cửa biển, đàn cá đối lại ngược dòng nước vào cửa sông để tìm thức ăn. Trong suốt năm, từ tháng 8 đến tháng 10 (âm lịch), mùa lũ mưa là thời điểm ngư dân náo nức đánh bắt cá đối. Tuy nhiên, chỉ có một đợt lũ duy nhất vào cuối năm, khiến cho cá đối xuất hiện nhiều, và ngư dân thu được nhiều cá đối hơn.
Cá đối thường sống thành đàn, đặc biệt trong mùa sinh sản. Các đàn cá thường tập trung ở những vùng nước sâu ngoài biển để sinh sản. Từ mùa mưa đến trước Tết, đàn cá đối từ biển kéo lên các vùng sông có nước lợ để tìm thức ăn.
Do đó, cá đối bắt vào mùa giáp Tết đến tháng Giêng thường được coi là ngon nhất, vì lúc này chúng ăn nhiều mồi, trở nên béo, mập. Người dân quê tôi thường ca tụng: “Cá đối tháng Giêng, cá niên tháng Chạp,” và có câu hát: “Nỗi niềm cá đối kho dưa, Cá niên nướng mộc cho vừa tất niên.”
Ngoài ra, món cá niên (còn gọi là cá liêng) có nhiều ở vùng cao xứ Quảng cũng được chế biến thành nhiều món ăn ngon, đặc biệt là vào tháng Chạp. Có thể do đó mà người ta gọi là “cá niên.” Các món ăn từ cá niên như cá niên nướng, cá niên chiên, cá niên kho ngọt, cá niên kho dưa cải, dưa môn… đều được chuộng, đặc biệt là trong các bữa cơm cuối năm để mang lại may mắn.
Những kỷ niệm về việc bắt và chế biến cá đối thành những món ăn ngon vẫn đọng mãi trong tâm trí của tôi. Những bữa ăn đầy ắp hương vị cá đối kho dưa cải, cá đối nướng nóng hổi vẫn là những khoảnh khắc ấn tượng của mỗi dịp Tết đến xuân về./-strong/-heart:>:o:-((:-hTháng Chạp, nhìn những chiếc thuyền, ghe rộn ràng đi bắt cá đối, tôi cảm nhận sự hòa quyện với thiên nhiên mênh mông của quê hương sông nước, nơi mà mỗi chu kỳ của cá đối trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân ven sông Trường Giang xứ Quảng quê tôi./.

Một số hình ảnh

Tiên Sa